มาตรฐานผู้สูงอายุที่มีสุขภาพอนามัยที่ดีเป็นอย่างไร

1. มีสุขภาพดีทั้งทางด้านร่างกาย และจิตใจ
2. มีฟันถาวรใช้งานได้อย่างน้อย 20 ซี่
3. มีดัชนีมวลกายอยู่ในเกณฑ์ปกติ
4. สามารถช่วยเหลือตนเองและผู้อื่นได้ตามอัตภาพ

มาตรฐานผู้สูงอายุมีสุขภาพอนามัยที่พึงประสงค์ 

1. มีสุขภาพกาย และจิตใจดีตามที่พึงประสงค์
   
   1.1 มีสุขภาพกายที่พึงประสงค์ คือปราศจากประวัติและอาการของโรคต่างๆ ดังนี้

   1.1.1 โรคที่สามารถควบคุมได้ในระยะเวลา 1 ปีที่ผ่านมา
   

   • หัวใจขาดเลือด
   • โรคมะเร็ง
   • โรคเส้นเลือดในสมองอุดตัน
   • โรคข้อเสื่อม
   • โรคเอดส์
   • วัณโรค

   1.1.2 โรคที่สามารถควบคุมได้ในระยะเวลา 6 เดือนที่ผ่านมา
   

   • โรคความดันโลหิตสูงสามารถควบคุมได้ ให้อยู่ในเกณฑ์ต่ำกว่า 150/90 mmhg
   • โรคเบาหวานสามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ให้อยู่ในระดับต่ำกว่า 150 mg

   
   
   1.2 สุขภาพจิต

   เกณฑ์สุขภาพด้านจิตใจดี 
   1.2.1 เข้าร่วมกิจกรรมกับครอบครัว และหรือ/เพื่อนบ้านเป็นประจำ
   1.2.2 ไม่มี หรือมีปัญหาด้านอารมณ์และจิต ที่ไม่ต้องปรึกษาแพทย์หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุข
   1.2.3 รู้สึกว่าตนเองมีค่า (รู้ด้วยตัวเอง)
   1.2.4 รู้สึกว่าตนเองไม่ได้ถูกทอดทิ้ง
   
   ตั้งเกณฑ์ (ไม่จำกัดว่าจะขาดข้อใดข้อหนึ่ง ในสี่ข้อ)
   4 ดีมาก
   3 ดี
   2 พอใช้
   1 ไม่พอใช้
   หมายเหตุ ผ่านเกณฑ์ 3 ข้อ ถือว่าสุขภาพจิตดี

2. มีฟันถาวรที่ใช้งานได้อย่างน้อย 20 ซี่
   ฟันถาวรที่ใช้งานได้ คือฟันที่อยู่ในสภาพดีสามารถใช้งานได้ และไม่เป็นโรคจนไม่สามารถเก็บรักษาได้ ได้แก่
   2.1. ตัวฟันต้องไม่เหลือน้อยจนไม่สามารถบูรณะใช้การได้
   2.2. ฟันต้องไม่ผุลุกลามทะลุโพรงประสาทฟัน จนไม่สามารถรักษาคลองรากฟันได้
   2.3. ฟันต้องไม่ผุจนเหลือแต่ราก
   2.4. ฟันต้องไม่โยกจากโรคปริทันต์จนเก็บรักษาไว้ไม่ได้
3. ดัชนีมวลกาย
   นิยาม ดัชนีมวลกาย (Body mass index : BMI) เป็นมาตรการที่ใช้ประเมินภาวะอ้วน ผอมในผู้ใหญ่ ตั้งแต่อายุ 20 ปีขึ้นไป ทุกคนสามารถกระทำได้ด้วยตนเองโดยการชั่งน้ำหนักตัวเป็นกิโลกรัมและวัดส่วนสูงเป็นเมตร และนำมาคำนวณหาดัชนีมวลกาย 
   
   
   

   น้ำหนักตัวเป็นกิโลกรัม

   (ส่วนสูงเป็นเมตร)2

   
   
   ดังนั้นดัชนีมวลกายจึงมีหน่วยเป็นกิโลกรัม / ตารางเมตร (กก./ม2)
   
   ค่าปกติ 
   จากการศึกษาทางระบาดวิทยา พบว่าดัชนีมวลกายมีความสัมพันธ์กับอัตราตาย โดยทราบว่าผู้ที่มีค่าดัชนีมวลกาย มากกว่า 25.0 กก./ม2 หรือต่ำกว่า 18.5 กก./ม2 มีอัตราตายสูงกว่า ผู้ที่มีค่าดัชนีมวลกาย 18.5-24.9 กก./ม.2 ดังนั้นจึงได้มีการใช้เกณฑ์ดังนี้ เพื่อประเมินภาวะพลังงานที่สะสมไว้ในร่างกายของผู้ใหญ่ทุกอายุ ทั้งเพศชาย และเพศหญิง ดังนี้ 
   
   

   ภาวะโภชนาการ	ดัชนีมวลกาย (กก. / ม2)
   ผอม ระดับ 1 ระดับ 2  ระดับ 3  ระดับ 4	18.5 - 19.9 17.0 - 18.4 16.0 - 16.9 < 16.0
   ปกติ	18.5 - 24.9
   อ้วน ระดับ 1 ระดับ 2  ระดับ 3	25.0 - 29.9 30.0 - 39.9 > 40.0

   
   ค่าดัชนีมวลกาย มากกว่า 25 กิโลกรัม/ตารางเมตร = อ้วน 
   ค่าดัชนีมวลกาย ต่ำกว่า 18.5 กิโลกรัม/ตารางเมตร = ผอมแห้ง 
   ค่าดัชนีมวลกาย เท่ากับ 18.5 - 24.9 กิโลกรัม/ตารางเมตร = ปกติ 
   
4. ผู้สูงอายุสามารถช่วยเหลือตนเองและผู้อื่นได้ตามอัตภาพ
   
   • ปฏิบัติภารกิจประจำวันได้
   • สามารถเดินทางไปนอกบ้านด้วยตนเองตามที่ต้องการได้อย่างถูกต้อง
   • สามารถช่วยเหลือผู้อื่นได้ตามอัตภาพ